พืชสมุนไพรวิทยา (Herbal Medicine)
ในโลกเวทมนตร์ ณ โรงเรียนเวทมนตร์ศาสตร์ ฮอกวอตส์ , แฮร์รี่ และ เพื่อนๆต่างต้องเรียนรู้ในวิชาสมุนไพรศาสตร์ ในห้องเรียนเรือนกระจกของ ศาสตราจารย์ สเปราต์ ซึ่งนักอ่านทุกท่านรู้หรือไม่ครับว่า “พืชบางชนิด” เป็นเพียงพืชวิเศษที่มีอยู่ในจินตนาการเท่านั้น แต่ก็มีบางชนิดเช่นกัน ที่อยู่ก้ำกึ่งระหว่างโลกความเป็นจริงกับวรรกรรม
ดังนั้นเรามาดูกันดีกว่าครับว่า พืชสมุนไพรวิทยา (Herbal Medicine) มีอะไรกันบ้างที่เป็นของจริง หาได้จริงๆ ใช้ประโยชน์ได้จริงๆ และ อันไหนเป็นพืชในจินตนาการของ เจ. เค. โรลลิ่ง กันแน่ครับ
Abyssinian Shrivelfig (ต้นมะเดื่อจากอบิสสีเนีย) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
นักเรียนสมันไพรศาสตร์ปีที่ 2 ต้องทำงานกับเจ้าต้นนี้โดยเรียนรู้ที่จะเล็มต้นมะเดื่อจากอบิสสีเนีย (ห้องแห่งความลับ -15) เปลือกของชริฟเวลฟิกเป็นส่วนผสมของน้ำยาหดตัว (อัซคาบัน -7)
Aconite (อะโคไนต์) หรือ Monkshood, Wlfbane
อะโคไนต์ เป็นพืชที่มีพิษอย่างร้ายแรง จึงเป็นที่มาของชื่อ Wolfbane ส่วนชื่อ Monkshood ได้มาจากรูปทรงของดอก (พืชชนิดนี้นำมาเป็นส่วนผสมของน้ำมันที่ใช้นวดข้อต่อที่เจ็บปวด แต่ถ้ากลืนหรือซึมซับผ่านผิวหนังที่แตกโดยตรงอาจทำให้ตายได้)
Asphodel (อัลโฟเดล)
เป็นส่วนผสมที่เป็นกุญแจสำคัญของยานอนหลับชนิดแรงมากที่รู้จักกันในชื่อของยาตายทั้งเป็น (ศิลาอาถรรพ์ -8) สเนปลองภูมิแฮร์รี่ในชั่วโมงแรกของวิชาปรุงยา พืชชนิดนี้มีความเกี่ยวพันกับชีวิตหลังความตายและยมโลก
Belladonna (เบลล่าดอนน่า)
พืชที่มีพิษชนิดนี้เป็นส่วนหนึ่งของชุดอุปกรณ์ปรุงยามาตรฐานของนักเรียนฮอกวอตส์
Bouncing Bulcs (หัวต้นกระเด้งดึ๋ง)
ในการย้ายกระถางที่ปลูก เจ้าต้นนี้ดิ้นหลุดจากมือแฮร์รี่และฟาดหน้าเขา (ถ้วยอัคนี – 18)
Bubotuber (บิวโบทูบเบอร์) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
บิวโบทูบเบอร์ มีลักษณะเหมืองหอยทากยักษ์สีดำ โดยโผล่พ้นดินตามแนวตั้ง มันมีตุ่มขาดใหญ่เป็นมันหลายตุ่ม ซึ่งมีหนองข้นสีเขียวอมเหลืองอยู่ข้างใน กลิ่นเหมือนน้ำมัน (ถ้วยอัคนี – 13) หนองบิวโบทูเบอร์จะระคายผิว (ถ้วยอัคนี – 28) แต่เมื่อเจือจางให้เหมาะสมแล้วจะนำไปใช้เป็นยาแก้สิวชะงัดนัก (ถ้วยอัคนี – 13
Cabbage (กระหล่ำปลี)
แฮกริดได้ปลูกแปลงกระหล่ำสำหรับฮอกวอตส์ เพื่อเป็นแหล่งอาหารให้แก่ครัว ตามที่แฮกริดเล่า ตัวทากกินเนื้อเข้ามาทำลายกระหล่ำปลี (ห้องแห่งความลับ – 4)
Dalsy (เดซี่)
รากของมันเป็นส่วนผสมในน้ำยาหดตัว (นักโทษแห่งอัซคาบัน – 7)
Devil’s Snare (กับดักมาร) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
กับดักมารมีองค์ประกอบที่ค่อนข้างนุ่ม ซึ่งมีงวงหรือเถาที่จะวัดคนที่ไปสัมผัสมัน ยิ่งต่อสู้ดิ้นรนมากเท่าไหร่ มันจะยิ่งรัดมากขึ้นเท่านั้น กับดักมารที่ชอบชื้นแฉะและมืด เถาของมันจะหดตัวออกจากไฟ ซึ่งเฮอร์ไมโอนี่ใช้คาถาลูเบลล์เฟลมสร้างไฟสีน้ำเงินขับกับดักมารที่กำลังรัดแฮร์รี่และรอน (ศิลาอาถรรพ์ -16)
อีกครั้งที่กับดักมารมีบทบาทคือในภาค 5 ชินส่วนของมันถูกใช้เพื่อฆาตกรรม บรอเดอริค โบเด ในเซนต์มังโกซึ่งปรากฎเป็นข่าวในเดลี่ฟรอเฟ็ต (ภาคีนกฟินิกซ์ -22 , ภาคีนกฟินิกซ์ – 25)
Dittany (ดิตทานี)
หนึ่งในพืชที่อยู่ในตำราสมุนไพรและเห็ดราวิเศษหนึ่งพันชนิด (ศิลาอาถรรพ์ – 14) ในอดีตเชื่อว่ามันมีพลังวิเศษ
Fanged Geranium (เขี้ยวเจอราเนียม) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
พืชชนิดนี้สามารถกัดคนได้ (ภาคีนกฟินิกซ์ – 31) Fang แปลว่า “เขี้ยวสัตว์” ส่วนเจอราเนียมเป็นพืชชนิดหนึ่งที่มีอยู่จริง
Filitterbloom (ฟลิตเตอบลูม) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
พืชชนิดนี้มีลักษณะเหมือนกับดักมารอย่างมากแต่ไม่ดุร้าย ซึ่งมิเรียม สเตร้าท์ สำคัญผิดว่ากับดักมารที่ฆ่าบรอเดอริก โบเด เป็นฟลิตเดอบลูม (ภาคีนกฟินิกซ์ – 22,25)
Flutterby Bush (พุ่มระริกไหว) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
พุ่มไม้นี้สั่นและเขย่าในชั้นเรียนสมุนไพรศาสตร์ นักเรียนจะต้องเร็มเจ้าต้นนี้ (ถ้วยอัคนี – 20)
Fluxweed (หญ้าน้ำประสาร)
พืชชนิดนี้หาได้ยากในอังกฤษ มันมีส่วนผสมของน้ำยาสรรพรส หญ้าน้ำประสานต้องเก็บในคืนวันเพ็ญเท่านั้น (ห้องแห่งความลับ – 10,11)
Gillyweed (หญ้าเหงือกปลา)
เป็นของพื้นเมือแถบเมติเตอร์เรเนียน พืชน้ำชนิดนี้มีลักษณะเหมือนหางหนู สีเขียวอมเทา มีเมือกมันที่รวมกันเป็นกระจุก เมื่อเคี้ยวและกลืนลงไป มันจะสร้างเหงือกทำให้สามารถหายใจในน้ำได้ นอกจากนั้นยังสร้างผังผืดที่มือเท้าทำให้มีครีบเหมือนปลา หญ้าเหงือกปลาจะออกฤทธิ์ได้ 1 ชั่วโมง ซึ่งทำให้ แฮร์รี่ สามารถลงไปช่วย รอน ในทะเลสาบได้ในภารกิจที่ 2 ของการประลองเวทย์ไตรภาคี
สเนปเก็บหญ้าชนิดนี้ไว้ในที่เก็บส่วนตัว แต่ด็อบบี้ขโมยมาให้แฮร์รี่ (ถ้วยอัคนี -26)
Ginger (ขิง)
รากขิงเป็นส่วนประกอบของยาปัญญาเฉียบ (ถ้วยอัคนี -27)
Hellebore (เฮลลีบอร์)
พืชที่มีพิษ ซึ่งเป็นส่วนผสมที่แฮร์รี่ลืมเติมลงในยาแห่งสันติ (ภาคีนกฟินิกซ์ – 12)
Holly (ฮอลลี่)
ต้นไม้ที่มีคุณสมบัติในการนำมาทำเป็นไม้วิเศษ ฮอลลี่เป็นสัญลักษณ์ของการฟื้นคืนชีพ (ต้นไม้ชนิดนี้นำมาประดับประตูหน้าต่างในเทศกาลคริสต์มาส)
ไม้กายสิทธิ์ของแฮร์รี่เป็นหนึ่งเดียวที่ทำจากต้นฮอลลี่ (ศิลาอาถรรพ์ – 5)
Honking Daffodil (แดฟโฟดิล)
ศาสตราจารย์สเปราต์มีอยู่ในเรือนกระจก (แดฟโฟดิลเป็นดอกไม้จำพวกจุ๊บเชียงสีเหลือง)
Hornbeam (ฮอร์นบีม)
ต้นไม้ที่มีคุณสมบัติในการทำเป็นไม้วิเศษ และ ไม้กายสิทธิ์ของวิคเตอร์ ครัม ทำมาจากฮอร์นบีม
Knotgrass (หญ้าปม)
เป็นส่วนผสมหนึ่งในน้ำยาสรรพรส (ห้องแห่งความลับ – 10,11)
Leaping Toadstool (มูลคางคกกระโดด)
ในชั้นสมุนไพรปีที่ 2 ซึ่งนักเรียนต้องทำงานด้วย (ห้องแห่งความลับ – 14) Toadstoll เป็นเห็ดชนิดหนึ่ง ส่วน Leap แปลว่า กระโดด
Lovage
ใช้ในยาสับสนและมึนตึง (ภาคีนกฟินิกซ์ – 18)
Mallowsweet (มอลโลว์สวีท)
เซ็นทอร์เผาสิ่งนี้ และสังเกตควันและเปลวเพื่อช่วยแปลผลของการดูดาว (ภาคีนกฟินิกซ์ – 27)
Mandrake (แมนเดรก)
แมนแดรกเป็นส่วนผสมสำคัญที่ใช้ในยาแก้พิษส่วนใหญ่ โดยเฉพาะช่วยให้คนที่ถูกสาปหรือถูกแปลงร่างกลับคืนสภาพเดิมได้ ดังนั้นดัมเบิลดอร์จึงให้ศาสตราจารย์สเปราต์เลี้ยงแมนเดรกเพื่อใช้เป็นยารักษาคนที่กลายเป็นหิน เนื่องจากบาซิลิสก์ แมนเดรกมีอันตรายอย่างยิ่งยวดเนื่องจากเสียงร้องของมัน เชื่อกันว่ามีผีสิงอยู่ที่รากของแมนเดรก ซึ่งหากถอนขึ้นมา ผีจะกรีดร้องโหยหวนและทำให้คนที่ได้ยินถึงตายได้
แมนเดรกเป็นพืชที่มีอยู่ในโลกจริงๆ แมนเดรกมักถูกเรียกว่าแมนดราโกรา ในขณะที่อาหรับเรียกว่าแอปเปิ้ลของซาตาน แมนดราโกราเป็นคำที่มาจากภาษากรีกมีความหมายว่าเป็นอันตรายต่อปศุสัตว์ เชื่อกันว่าถ้าให้สตรีกินเข้าไปแล้วจะตั้งครรภ์ ในคัมภีร์ไบเบิลจากหนังสือปฐมกาล กล่าวถึงต้นแมนเดรก (ไบเบิลฉบับภาษาไทยแปลว่า “มะเขือดูดาอิม”) ว่านางราเซลขอต้นไม้นี้มาจากพี่สาวที่ชื่อนางเลอาห์ เพราะราเชลยังไมีมีลูก ต่อมาภายหลังนางราเชลก็มีลูก และตำนานอื่นๆเล่า ต้นนี้เป็นพืชที่มีความสัมพันธ์กับความเสเพล และความยั่วยวนของเทวีวีนัส
แมนเดรกเป็นพืชสมุนไพรที่ปราศจากลำต้น มันมีรากใหญ่สีน้ำตาลและมีใบสีเขียว มันมีความสูงประมาณ 4 นิ้ว แมนเดรกออกดอกในช่วงมีนาคมถึงเมษายน และมีผลในช่วงฤดูร้อนดอกมีสีแตกต่างกันตั้งแต่ขาวถึงเหลือง มีรูปทรงคล้ายถ้วย แมนเดรกเป็นพืชพื้นเมืองของหิมาลายาและเมดิเตอร์เรเนียน
Maple (เมเปิล)
ต้นไม้ชนิดนี้มีคุณสมบัติในการนำไปทำเป็นไม้วิเศษ (ศิลาอาถรรพ์ – 5)
Mahogany (มะฮอกกานี)
ต้นไม้ชนิดนี้ มีคุณสมบัติในการนำไปทำเป็นไม้วิเศษ (ศิลาอาถรรพ์ – 5,7)
ไม้วิเศษอันแรกของเจมส์ พอตเตอร์ทำมาจากไม้มะฮอกกานี ตามที่มิสเตอร์โอลิแวนเดอร์สาธยายไม้ชนิดนี้มีคุณสมบัติดัดงอง่าย และดีเยี่ยมสำหรับการใช้แปลงร่าง
เจเค โรว์ลิ่ง กล่าวไว้ว่าถ้าเธอมีไม้กายสิทธิ์มันควรเป็นไม้มะฮอกกานีที่มีขนหากฟินิกซ์เป็นแกนกลาง
Mimbulus Mimbletonia / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
เป็นสิ่งที่หายากเป็นของพื้นเมืองของอัสซีเรีย พืชชนิดนี้คล้ายกระบองเพชรเทา เนวิลล์ ลองบัตท่อมได้มันมาจากลุงอัลจี้เป็นของขวัญวันเกิดปีที่ 15 (ภาคีนกฟินิกซ์ – 15)
Nettle (ขนเม่น)
เป็นพันธ์ไม้ที่มีขนคันคล้ายตำแย เป็นส่วนผสมพื้นฐานยารักษาฝี (ศิลาอาถรรพ์ – 8)
Oak (โอ๊ก)
ต้นไม้ชนิดนี้มีคุณสมบัติในการนำไปทำเป็นไม้กายสิทธิ์ โอ๊กเป็นสัญลักษณ์ของความแข็งแกร่ง ไม้วิเศษของแฮกริดทำจากไม้โอ๊ก (ศิลาอาถรรพ์ – 5)
Privet (พรีเว็ต) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
พันธ์ไม้ที่ปลูกบริเวณชานเมืองของพวกมักเกิ้ลเป็นรั้วไม้เตี้ยๆ
Puffapod (พัฟฟาพ็อต)
ฝักอ้วนสีชมพูที่มีเมล็ดเป็นมันวาว มันจะแตกเป็นดอกไม้เมื่อมันตกพื้น (นักโทษแห่งอัซคาบัน – 8)
Pumkim (ฟักทอง)
แฮกริดปลูกแปลงฟักทองไว้นอกกระท่อม ซึ่งผลฟักทองนิยมนำไปประดับในงานฮัลโลวีน
Rosewood (พะยูง)
โรสวู๊ดหรือไม้พะยู ต้นไม้ชนิดนี้มีคุณสมบัติในการนำไปทำเป็นไม้กายสิทธิ์ (ศิลาอาถรรพ์ – 5) ไม้กายสิทธิ์ของเฟลอร์ เดอลากูร์ทำจากไม้โรสวู้ด
Sage (ไม้จำพวกผกากรอง)
เซนทอร์เผาสิ่งนี้ และสังเกตควันและเฟลวไฟเพื่อช่วยแปลผลของการดูดาว (ภาคีนกฟินิกซ์ – 27)
Scurvy – grass
ใช้ในยาสับสนและมึนตึง
Sneezewort
ใช้ในยาสับสนและมึนตึง
Umbrella – sizes Flowers (ดอกไม้ยักษ์ขนาดเท่าร่ม) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
แขวนอยู่บนเพดานของเรือนกระจกหมายเลข 3 (ห้องแห่งความลับ – 6)
Vanonous Tentacula (แทนทะคูเลอะมีพิษ)
ต้นไม้สีแดงคล้ำๆซึ่งมีฟัน ชอบยื่นเถาไปยังผู้คน (ห้องแห่งความลับ – 6)
Willow (วิลโลว์)
ต้นไม้ชนิดนี้ มีคุณสมบัติในการนำไปทำเป็นไม้วิเศษ
ไม้กายสิทธิ์ของลิลลี่ แม่ของแฮร์รี่ทำจากต้นวิลโลว์ (ศิลาอาถรรพ์ – 5) ไม้กายสิทธิ์ของรอนก็ทำมาจากต้นวิลโลว์ (นักโทษแห่งอัซคาบัน)
Whomping Willow (ต้นวิลโลว์จอมหวด) / พืชในจิตนาการ เจ. เค. โรลลิ่ง
เป็นพืชพันธ์เดียวกับวิลโลว์ แต่ใหญ่กว่า และดุร้ายกว่าเมื่อมีสิ่งใดเข้าไปใกล้ (ห้องแห่งความลับ , นักโทษแห่งอัซคาบัน)
Wolfbane (วูลฟ์เบน)
ดู Aconite
Wormwood (วอร์มวู๊ด)
เป็นส่วนผสมของยานอนหลับที่แรงมากที่รู้จักกันในชื่อยาตายทั้งเป็ฯ สมุนไพรชนิดนี้ เป็นคำถามแรกที่สเนปถามแฮร์รี่ในชั่วโมงแรกของชั้นเรียนวิชาปรุงยา (ศิลาอาถรรพ์ – 8)
Yew (ยิว)
ต้นไม้ชนิดนี้มีคุณสมบัติในการนำไปทำเป็นไม้กายสิทธิ์ ต้นยิวเป็นสัญลักษณ์ของความตายและการคืนชีพ ไม้นี้มีความทนทานต่อการผุพังอย่างดีเยี่ยม ต้นยิวปลูกในลานโบสถ์ที่ลิตเติลแฮงกลีตัน (ถ้วยอัคนี) และต้นยิวเติบโตในป่าต้องห้าม แฮกริดได้สังเกตมันได้ชัดเจนเมื่อแฮกริดสอนปีห้าเกี่ยวกับธีสทรัล (ภาคีนกฟินิกซ์)
ไม้กายสิทธิ์ของทอม ริดเดิ้ล ทำมาจากไม้ยิว (ศิลาอาถรรพ์ – 5)
Notes and References
- อินไซต์ แฮร์รี่ พอตเตอร์